Wybitny specjalista w zakresie historii sztuki nowożytnej. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1992 roku. W swojej karierze badawczo-naukowej odbywał liczne staże w instytucjach na całym świecie, m. in. w Londynie, Berkley i Cambridge.
W latach 1973–2018 prowadził pracę dydaktyczną w Instytucie Historii Sztuki UJ. W latach 1999–2000 wykładał jako profesor wizytujący na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim. W latach 1989–2020 był dyrektorem Zamku Królewkiego na Wawelu. W ciągu ponad 30 lat kierowania tą instytucją doprowadził do kompleksowej konserwacji jego substancji zabytkowej i unowocześnienia działalności instytucji zgodnie ze standardami światowymi. Współorganizator licznych wystaw, zarówno na terenie Zamku, jak i na całym świecie, między innymi w Japonii, USA, Kanadzie.
W roku 1990 został wiceprzewodniczącymSpołecznego Komitetu Odnowy Zabytkó Krakowa. Był członkiem Rady do spraw Muzeów, Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk. W 2010 został członkiem korespondentem, a w 2015 członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie w 2018 roku został wybrany na jej prezesa (uzyskał następnie reelekcję na tę funkcję).
Jego badania obejmują sztukę wieków XIV–XX, ze szczególnym naciskiem na okres braroku i romantyzmu. Jest autorem ponad 300 publikacji naukowych, popularnonaukowych i eseistycznych, w tym kilkunastu książek. Zainicjował i prowadził program inwentaryzacji zabytków sztuki sakralnej na kresach. W latach 1993–2015, pod jego redakcją i ze znacznym udziałem autorskim, ukazały się 23 tomy inwentarza pt. Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (program jest kontynuowany według ustalonej przez niego metody i pod jego ogólnym kierownictwem).
Odznaczony między innymi Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej, za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju muzealnictwa oraz krzewienia tradycji polskich, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej i Odznaką Honorową "Bene Merito". Otrzymał m.in. Nagrodę im. prof. Aleksandra Gieysztora oraz Nagrodę Miasta Krakowa.
Laudację wygłosił Pan Marek Konopka.