Rozwój techniki informatycznej, telekomunikacyjnej i multimedialnej narzucił nową jakość zasad komunikacji w której przystępność, szybkość, masowość i globalność odgrywają główną rolę. Bez wymiany informacji nasza wzajemna wiedza o zjawiskach, pojęciach czy powszechnie stosowanych naukowych terminach jest niepełna, dlatego tworzenie wielojęzycznych słowników terminologii naukowej, będących podstawą do weryfikacji wiedzy i wymiany doświadczeń naukowo-kulturowych, staje się priorytetem rozwoju nauki. Słowniki naukowe mogą tworzyć tylko sami naukowcy i praktycy, tylko oni bowiem znają znaczenia i konteksty stosowanej terminologii oraz ekwiwalenty w innych językach.
W ramach projektu badawczego, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (UMO 2011/03/B/HS2/05355), którego tematem było badanie ekwiwalencji terminów naukowych, na Politechnice Krakowskiej został opracowany program komputerowy umożliwiający budowanie baz danych terminologii fachowej, tzw. IMD (Interdisciplinary Multilingual Dictionary) w którym w ramach prac w zespole konserwatorów dzieł sztuki, pozłotników, architektów, konsultantów różnych branż oraz tłumaczy zgromadziliśmy terminologię fachową z zakresu konserwacji-restauracji malarstwa. Baza danych zawiera po ok. 10 000 haseł w każdym z trzech języków głównych (tj. w angielskim, niemieckim i polskim) oraz po ok. 4 000 haseł w językach francuskim i włoskim. Zestawiliśmy ponadto kilkaset terminów historycznych powiązanych z technikami stosowanymi w sztuce.
Słownik ma strukturę hierarchiczną, zawiera około 500 rozdziałów i podrozdziałów poświęconych zagadnieniom związanym z szeroko rozumianą ochroną dziedzictwa kulturowego, konserwacją-restauracją malarstwa sztalugowego i ściennego, technikom i technologii, pozłotnictwu. Ponadto zebraliśmy najważniejsze terminy nauk pomocniczych, takich jak: biologia, historia sztuki, chemia, fizyka, petrografia, architektura, geometria wykreślna i.in. Główną funkcją słownika jest wyszukiwarka, pozwalająca na znalezienie terminu, wraz z jego obcojęzycznym ekwiwalentem, który jest pokazany kontekstowo, w określonym rozdziale. Słownik można także przeglądać, otwierając kolejne rozdziały i edytując go w jednym lub w dwóch językach. Niektóre rozdziały można także drukować.
Założeniem dotyczącym struktury bazy danych i samego słownika, była możliwość rozbudowy zasobu o kolejne języki i dyscypliny nauki w oparciu o współpracę naukowców – ekspertów w określonych dziedzinach. Innym założeniem jest jego otwartość – Open Access oraz powszechna dostępność słownika on-line. Obecnie poszukujemy osób lub jednostek naukowych zainteresowanych współpracą nad powiększaniem istniejącego zasobu. Może to odbywać się dwiema metodami:
- wprowadzanie terminologii z istniejących już autorskich słowników;
- tworzenie od podstaw rozdziałów tematycznych w oparciu o posiadane korpusy leksykalne i znajomość języków, przy czym punktem wyjścia może być porządkowanie haseł w jednym języku, a kolejnym etapem poszukiwanie dla nich ekwiwalentów w innych językach;
Zasadniczo nie istnieją ograniczenia dotyczące nowo opracowywanych subsłowników ani w zakresie tematyki, ani języków. Należy podkreślić, że dotychczas nie stworzono słownika internetowego, który posiadałby funkcje IMD, przedsięwzięcie to ma więc w pełni charakter innowacyjny. Zapraszamy do kontaktu, zgłaszania uwag, propozycji, a przede wszystkim do współpracy. Słownik IMD może stać się oryginalnym wkładem polskiego środowiska konserwatorskiego w rozwój i ochronę dziedzictwa kulturowego.
Baza danych IMD jest dostępna dla użytkowników pod adresem:
Monika Bogdanowska, Kraków, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
