W dniu 20 maja 2024 roku podczas spotkania Prezydium PKN ICOMOS, członkowie Prezydium wyrazili zgodę na utworzenie nowej Komisji Naukowej Zarządzania Dziedzictwem Kulturowym w ramach Polskiego Komitetu Naukowego ICOMOS. Pismo z inicjatywą utworzenia nowej komisji złożyła dr inż. Katarzyna Pałubska.
Cel i uzasadnienie:
Jedną z ważnych działań PKN ICOMOS jest wpieranie istniejących i przyszłych kandydatur obiektów z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz zarządców Pomników Historii w Polsce. Wymogi stawiane przed właścicielami, zarządcami i samorządami tego rodzaju obiektów są znacznie większe niż określają przepisy krajowe i mogą zaoferować zgodnie ze swoimi kompetencjami przeciążone służby konserwatorskie. Wiedza i doświadczenie wielu członków PKN ICOMOS pozwoli wzorem innych krajów zaangażować lokalnie ekspertów ICOMOS w terenowej pracy na rzecz wspierania i monitorowania działań zarządczych w formule partycypacyjnej. Pasywna działalność służb konserwatorskich w zakresie wydawanych pozwoleń i uzgodnień, powoduje, że wymogi UNESCO nie są realizowane, a prace przygotowawcze do działań konserwatorskich, adaptacji lub zmian w otoczeniu tych obiektów nie są angażowane osoby z wiedzą o międzynarodowych wymogach ochrony i zarządzaniu dziedzictwem kulturowym. Reaktywny charakter dotychczasowych schematów współpracy opiekuna z organem w Polsce nie jest zgodny z licznymi już dokumentami międzynarodowymi określającymi aktywną współpracę także organizacji doradczych i NGO’S – model jest zalecany chociażby przez Wytyczne Operacyjne UNESCO, ale także Rekomendację HUL z 2011 czy Konwencję z Faro z 2005.
Deklaruję aktywność członków komisji PKN ICOMOS zainteresowanych podobnymi działaniami, wspierając doradczo zarządców w trudnej roli opieki nad najważniejszymi zabytkami w Polsce.
Działania podejmowane przez wspomnianą komisję:
- wspieranie zarządców w realizacji wymogów UNESCO, służąc ekspercką wiedzą członków komisji PKN ICOMOS;
- prowadzenie konsultacji i opiniowanie planowanych i prowadzonych działań konserwatorskich, remontowych i adaptacyjnych na terenach objętych ochroną poprzez wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i Pomników Historii;
- monitorowanie stanu zabytków UNESCO i PH w zakresie rażących zagrożeń mogących prowadzić do utraty OUV, autentyczności i integralności, oraz interwencje
w zakresie ich przeciwdziałania; - organizowanie spotkań roboczych, seminariów, warsztatów i konferencji wraz z zarządcami obiektów z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, kandydatów na Listę oraz zarządców Pomników Historii i kandydatów do tej rangi.
Wskazując potrzebę utworzenia wspomnianej komisji deklaruję aktywne kierowanie pracami wspomnianej komisji w 1 kadencji, potwierdzając, że posiadam wystarczające doświadczenie i wiedzę w tym zakresie.
Udział w komisji zadeklarowali:
1. prof. Piotr Molski
2. prof. Bogusław Szmygin
3. prof. Robert Hirsch
4. dr Andrzej Siwek
5. Grzegorz Basiński
6. Alina Tarsa
Przewodnicząca Komisji: Dr inż. Katarzyna Pałubska, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Aktywność komisji w 2024 roku:
Informujemy, że w czerwcu 2024 roku Komisja złożyła aplikację do programu szkoleniowego ICRROM „World Heritage Leadership programme 2024-2025” w zakresie nowoczesnych metod zarządzania dziedzictwem światowym, w którym od września br. uczestniczy przewodniczący komisji – dr Katarzyna Pałubska. W ramach warsztatów szkoleniowych ICCROM prace analityczne i nowy model zarządzania dziedzictwem opracowywany jest we współpracy komisji z Muzeum Zamkowym w Malborku – miejscem światowego dziedzictwa UNESCO. Wsparcie konsultacyjne na poziomie nowych kandydatur zaproponowano także Twierdzy Srebrna Góra – Pomnik Historii.
Po zakończeniu szkolenia, w 2025 roku komisja planuje objęcie szkoleniami na poziomie krajowym i wsparcie konsultacyjne.
